Een Pyrrhus-overwinning is een overwinning die dezelfde uitwerking heeft als een nederlaag. Anders gezegd betekent het dat wat een overwinning lijkt, eigenlijk een verlies is; een “valse” overwinning. De uitdrukking is ontleend aan de veldslagen die Pyrrhus leverde tegen de Romeinen.
Ook in procedures in het kader van de Meststoffenwet is soms sprake van een Pyrrhus-overwinning, zoals onderstaand voorbeeld duidelijk maakt.
Het voorbeeld betreft een varkensbedrijf dat van RVO een voornemen tot het opleggen van een boete ontving, vanwege het niet voldoen aan de verantwoordingsplicht voor stikstof in dierlijke mest. Naar aanleiding van de tegen dit voornemen ingediende zienswijze paste RVO een correctie toe op basis van de rekenregels van het zogenaamde stikstofgat. Hierdoor werd de niet verantwoorde hoeveelheid stikstof weliswaar kleiner, maar resteerde nog een bepaalde hoeveeheid niet verantwoorde stikstof. De boete werd hierdoor weliswaar gematigd, maar werd deels gehandhaafd en ook daadwerkelijk opgelegd.
Tegen deze boete werd beroep aangetekend. In het beroepschrift werd aangegeven dat RVO bij het berekenen van de productie van dierlijke meststoffen op het bedrijf ten onrechte had gerekend met een norm voor het stikstofverlies (een correctie voor onvermijdelijke verliezen van stikstof) die geldt voor dieren gehuisvest in een emissie-arme stal. In plaats daarvan had gebruik moeten worden gemaakt van de norm die geldt voor dieren gehuisvest in een traditionele stal. Deze norm is hoger en toepassing van ervan zou de resterende hoeveelheid niet-verantwoorde hoeveelheid stikstof ruimschoots compenseren.
In zijn vonnis stelt de rechter het bedrijf op dit punt in het gelijk. De rechtbank onderkende echter terecht dat hierdoor de correctie voor het stikstofgat zoals die naar aanleiding van de zienswijze was toegekend ook zou moeten worden aangepast. De correctie voor het stikstofgat werd daarop verlaagd met exact evenveel kilogrammen stikstof als de correctie voor het stikstofverlies door dieren toenam. Het netto resultaat was daarmee nul en de boete bleef even hoog. Dit leidde tot de volgende uitspraak:
De rechtbank:
– Verklaart het beroep gegrond;
– Vernietigt het bestreden besluit van RVO
– Laat de rechtsgevolgen van het vernietigde besluit geheel in stand;
De varkenshouder krijgt daarmee het gelijk van de rechter, maar de boete blijft gelijk. Een Pyrrhus-overwinning dus. Voorbeelden als deze geven aan dat wat gold voor de veldslagen van Pyrrhus, ook voor procedures in het kader van de Meststoffenwet van toespassing is: met een eenduidige strategie en een goed doordachte tactiek kunnen verassingen worden voorkomen.